Республикӑра Аслӑ Ҫӗнтерӳ кунӗ умӗн пысӑк инкек пулни пирки калаҫма тытӑннӑ. Чӑнах та пысӑк хурлӑх-мӗн.
Шӑмӑршӑ районӗнче пулнӑ ку. Районти пӗр ялта пӗр ҫамрӑк хӗрарӑм тӗлӗшпе «Тин ҫуралнӑ ачана амӑшӗ вӗлернӗшӗн» статьяпа пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Ҫав хӗрарӑм 18-та ҫеҫ.
Кун пирки йӗрке хуралӗсем паян, ҫу уйӑхӗн 7-мӗшӗнче, пӗлтернӗ. Ҫамрӑк хӗрарӑма, 1996 ҫулта ҫуралнӑскере, тин ҫуралнӑ ачине вӗлернӗшӗн айӑпласшӑн. Вӑл пӗчӗкскере вӗлернӗ те хӑйсен пахчинче шӑтӑк чавса чикнӗ.
Халӗ ку ӗҫ тӗлӗшпе оперативлӑ следстви мероприятийӗ пырать. Ача виллине айӑпланакан ҫамрӑк хӗрарӑмӑн пахчинче тупнӑ.
Ӗнер, ҫу уйӑхӗн 6-мӗшӗнче, Шупашкарта «Ҫӗнтерӳ» асӑну комплексне шкула ҫӳремен ачасем самаййӑн пухӑннӑ. Ачасен парачӗ пӗрремӗш хут иртнӗ. Унта 700 яхӑн ача хутшӑннӑ.
Шӑпӑрлансене курма ашшӗ-амӑшӗсем, воспитательсем, ветерансем пынӑ. Пӗчӗкскерсем йывӑр пулсан та маршпа тӳрӗ утма тӑрӑшнӑ.
Мероприятие ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев уҫнӑ. Вӑл ветерансене саламланӑ май парада старт панӑ.
Стройпа хулари 34 ача пахчинчи шӑпӑрлансем утнӑ. Арҫын ачасемпе хӗрачасем ҫар, кадет, моряксен, десантниксен, ҫӑлавҫӑсен тумӗсене тӑхӑннӑ. Кашни тума саккаспа ҫӗлеттернӗ.
Парад ирех пуҫланнӑ. Куракан самаях пулман пулин те мероприяти хаваслӑ иртнӗ. Ара, вӑхӑта ачасемшӗн меллӗ пулма суйланӑ. Вӗсем кӑнтӑрла ҫывӑрма выртаҫҫӗ-ҫке.
Унтан парада вӗсенчен кӑшт аслӑраххисем тӑснӑ. Шупашкарти шкулсенче вӗренекенсем тӗрлӗ форма тӑхӑнса парк аллейинче утнӑ. Йӗркелӳҫӗсем ачасен парадне йӗркелесси йӑлана кӗрессе шанаҫҫӗ.
Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Октябрьски (Ӗсмел) ялӗнче Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫинче хыпарсӑр ҫухалнисене асӑнса лартнӑ палӑка юсаса ҫӗнетнӗ хыҫҫӑн савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура ҫӗнӗрен уҫнӑ. Вӑл палӑк Ленин урамӗнче вырнаҫнӑ.
Палӑка ҫӗнетессипе Октябрьски райповӗн ӗҫченӗсем тӑрӑшнӑ. Ӗҫе тӗплӗн пурнӑҫланине кура темиҫе эрне тимлеме тивнӗ. Вырӑнти ял тӑрӑхӗнче тӑрӑшакансем вара палӑк патӗнче чечек лартнӑ, вырӑнти шкулта вӗренекенсем территорие тирпейленӗ.
Палӑка савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫнӑ май ирттернӗ мероприятире Н.В. Зарубина вӑрҫӑра вилнӗ ывӑлӗшӗн хурланакан амӑшӗн монологне вуласа панӑ. Ӑна итленӗ май куҫҫуленмесӗр пӗри те чӑтайман-мӗн. Палӑк уҫма Октябрьски ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ А.А. Мясников, Октябрьски райпо ертӳҫи Р.В. Почемов, вырӑнти вӑтам шкул директорӗ Г.П. Григорьев хутшӑннӑ.
Сӑнсем (17)
Паянтан пуҫласа ҫу уйӑхӗн 15-мӗшӗччен Росреестрӑн Чӑваш Енри управленийӗ Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫине хутшӑннисене, тыл ӗҫченӗсене, вӑрҫӑра вилнӗ салтак арӑмӗсене тата вӗсемпе пӗрле пынисене черетсӗр йышӑнассине пӗлтерет. Росреестрӑн тӗп аппарачӗ Шупашкарти Карл Маркс урамӗнчи 56-мӗш ҫуртра вырнаҫнӑ. Ҫынсене 109-мӗш пӳлӗмре йышӑнӗҫ.
Акци вӑхӑтӗнче Росреестрӑн ӗҫченӗсем салтак арӑмӗсем, вӑрҫӑ ветеранӗсемпе инваличӗсем патне киле пырсах пулӑшассине те пӗлтерет. Специалистсем хваттере, ҫурта, гаража е ҫӗре епле регистрацилессипе ҫыхӑннӑ кирек епле ыйтӑва та уҫӑмлатайӗҫ. Киле пыма ыйтса 62-45-43 номерпе шӑнкӑравламалла.
Енчен те ветерансем хӑйсен пeрлӑхне вӗсемсӗрех сутса ярасран шикленеҫҫӗ пулсан Росреестра ятарлӑ заявлени ҫырса пама пултараҫҫӗ. Ку пулӑшу тӳлевсӗр.
Аслӑ Ҫӗнтерӳ тунӑранпа ҫичӗ теҫетке ҫул ҫитнӗ ятпа пур ҫӗрте те тӗрлӗ мероприяти ирттереҫҫӗ. Япӑхма ӗлкӗрнӗ палӑксене ҫӗнӗ сӑн кӗртессипе те унта та, кунта та ҫине тӑрсах тӑрӑшрӗҫ.
Комсомольски районӗнчи Кайнлӑк ял тӑрӑхӗнче те ку ӗҫрен юлман. Хирти Мӑнтӑрти вӑтам шкулта вӗренекенсене те ҫак ырӑ ӗҫе явӑҫтарнӑ. Вӗсем Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫинче пуҫ хунисене асӑнса лартнӑ палӑк тавралли территорие тирпейленӗ. Кӗрепле, сенӗк йӑтнӑ ачасем шӑматкунлӑх ирттерме палӑк умне пухӑннӑ. Хӗл каҫипе унта пуҫтармалли самай пухӑннӑ. Ачасем ӗҫе вӗҫленӗ хыҫҫӑн ҫав ялти Культура ҫуртӗнче тӑрӑшакансем ӗҫе кӳлӗннӗ. Вӗсем палӑка шуратнӑ, картана сӑрланӑ.
Хирти Мӑнтӑрти Культура ҫурчӗ ҫывӑхӗнче Петр Смирнов летчика асӑнса лартнӑ палӑк та пур. Культӗҫченсем ӑна та ҫӗнӗ сӑн кӗртнӗ. Ку палӑка вӗсем кӗмӗл тата шурӑ тӗссемпе ҫӗнетнӗ.
Сӑнсем (6)
Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫи вӗҫленнӗренпе вӑхӑт хыҫран хыҫа юлса пырать. Вут-ҫулӑмлӑ ҫав кунсене ҫамрӑк ӑру пӗлменни лайӑх-ха. Тепӗр тесен, пӗлмелле те ан пултӑрччӗ вӗсен ун пеккине. Анчах вилӗмпе пурнӑҫ хушшинче тӑрса ҫӗнтерӗве ҫывхартнӑ хаяр вӑрҫӑ пирки асра тытмаллах. Ҫапӑҫу хирӗнче мӗн чухлӗ вӑйпитти пуҫ хунине те вӗсен пӗлмеллех. Ҫак тӗллевпе Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Питӗркассинчи вӑтам шкулта шкул ҫулне ҫитменнисем валли хитре вулассипе конкурс йӗркеленӗ.
Мероприятие вырӑнти вулавӑшра ӗҫлекен Оксана Мидушкина, Людмила Чеблукова тата Ирина Каленова воспитательсем йӗркеленӗ. Пӗчӗкскерсем салтаксен паттӑрлӑхӗ, чыслӑх, мирлӗ пурнӑҫ пирки сӑвӑсем вуланӑ. Унччен вара вӗсем хӑйсен яваплӑхне ӑнланнӑ май мероприятие чунтан хатӗрленнӗ тесе пӗлтереҫҫӗ вырӑнтисем. Чи хитре вулакансен ятне Максим Ермолаев, Евгений Лукин, Татьяна Стожарова тивӗҫнӗ. Вӗсене Хисеп хучӗпех чысланӑ тата сертификат тыттарнӑ.
Сӑнсем (19)
Ҫынсене Раҫҫей ялавӗллӗ мисс тарӑхтарнӑ.
Тӗнче тетелӗнче ларакансем 2015 ҫулта Раҫҫей мисӗ ята тивӗҫнӗ пике Раҫҫей ялавӗ тӗслӗ платьепе сӑн ӳкерӗннишӗн кӑмӑлсӑрланнине пӗлтернӗ. Ҫӗршыв шайӗнче чипер пике ята тивӗҫнӗ скерӗн хыҫӗнче те ялав вӗлкӗшет иккен.
София Никитчук сӑн ӳкерчӗкне «Стольник» журналӑн ҫу уйӑхӗнче кун ҫути крунӑ номерӗнчи хуплашки ҫине вырнаҫтарнӑ. Фотона пӑхсан хӗр ялавпа пӗркенсе тӑрать-и е платье пусми ҫавӑн пек-и — калама йывӑртарах-мӗн.
Кун пек сӑн ӳкерӗнни килӗшӳсӗр тесе тарӑхнӑ халӑх тетелӗнче сӑн ӳкерчӗке сӳтсе явакансем. Ҫитменнине, Ҫӗнтерӳ кунӗ умӗн кун пек хӑтланни пушшех те килӗшӳсӗр тесе шухӑшлаҫҫӗ иккен вӗсем. Патшалӑх элемӗнчен кулни вырӑнне йышӑннисен кӑмӑл-туйӑмне ӑнланма пулать ӗнтӗ.
Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫинче ҫӗнтернӗренпе 70 ҫул ҫитнине халалласа Чӑваш кӗнеке издательствинче Галина Матвееван «Его звали Чуваш» ятлӑ кӗнеки кун ҫути курнӑ.
Пирӗн республикӑра ҫуралнӑ Яков Николаев пограничника халалланӑскере малтан автор чӑвашла пичетленӗ. Вӑл кӗнекери паттӑр Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫи вӑхӑтӗнче Белоруссинче пограничник пулнӑ. Фашистсен тыткӑнӗнчен тарнӑ хыҫҫӑн Польша вӑрманӗсенче партизансен отрядне ертсе пынӑ. 1943 ҫулта вӑл паттӑрла вилнӗ. Унӑн мӑшӑрӗ Анастасия фронт чиккинчен тӑватӑ уйӑхри ачапа каҫса тӑван Чӑваш Ене ҫуран ҫитнӗ.
Кӗнеке авторӗ пограничник ҫинчен каласа кӑтартакан кӗнекене 2013 ҫулта пичетленӗ хыҫҫӑн шкул ачисемпе тӗлпулусене ҫӳресе паттӑр Яковпа паллаштарнӑ. Анчах вырӑсла калаҫса ӳсекен ачасем унпа паллашайманнине кура автор Аристарх Дмитриев куҫаруҫӑна вырӑсла куҫарма ыйтнӑ.
Автор пирки каласан, вӑл — Ҫемен Элкер премийӗн лауреачӗ. Хӑй вӑхӑтӗнче «Советская Чувашия», «Хыпар», «Хресчен сасси» хаҫатсенче ӗҫленӗ. Халӗ Чӑваш кӗнеке издательствинче редакторта тӑрӑшать.
Ҫу уйӑхӗн 9-мӗшӗнче Мускавра парад нихӑҫанхинчен вӑйлӑрах иртессе шантараҫҫӗ. Унта пирӗн ентеш Иван Торин ветеран хутшӑнӗ.
Иван Тимофеевич Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Мӗшӗл ялӗнче 1925 ҫулта ҫуралнӑ. 1942 ҫулта ӑна Совет ҫарне илнӗ. Вӑл танк ҫарӗсенче ҫапӑҫнӑ. Курск пӗккинчи ҫапӑҫусене хутшӑннӑ вӑл. 1943 ҫулхи кӗркунне Кейӳне ирӗке кӑларнӑ чухне йывӑр аманнӑ. 1945 ҫул пуҫламӑшӗнче Иван Торина, III ушкӑн сусӑрне, демобилизациленӗ.
Ветеран халӗ сывӑ пурнӑҫ йӗркине пӑхӑнса пурӑнать, шкул ачисемпе тӗл пулса йывӑр тапхӑра аса илет. Иван Тимофеевича II степень Тӑван ҫӗршыв орденӗпе, «Паттӑрлӑхшӑн» медальпе чысланӑ.
Иван Торин Республикӑри вӑрҫӑ ветеранӗсен госпиталӗнче сывлӑхне ҫирӗплетнӗ ӗнтӗ. Вӑл парада хутшӑнма хатӗр. Мускава Раҫҫейри мӗнпур регионти ветерансем ҫитӗҫ.
Сӑмах май, парада 16,5 пин ҫар ҫынни, 201 ҫар техники, 143 вертолетпа самолет хутшӑнӗҫ.
Ҫӗнтерӳ ҫывхарнӑ май республикӑра мероприятисем нумай иртеҫҫӗ, палӑксене юсаҫҫӗ. Элӗк районӗнчи Кивуй Этмен, Мӑн Этмен, Шуркасси, Вылпасар ялӗсем те айккинче юлман.
Асӑннӑ ялсем «Хуйхӑракан амӑшӗ» архитектура композицине реставрацилеме шутланӑ. Палӑка Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫинче ывӑлӗсене ҫухатнӑ амӑшӗсене халалласа лартнӑ.
Палӑка реконструкцилес ӗҫе Шӗмшеш ял тӑрӑхӗн администрацийӗнче сӳтсе явнӑ. Халӑх айккинче пӑхса тӑман – кам пултарнӑ, ҫавӑ пулӑшнӑ. Ҫынсем укҫа пухнӑ.
Кивуй ялӗнчи хастар ҫынсем С.П.Волков, А.И.Илларионов, Т.В.Александров, Ю.В.Николаев, Ю.В.Федоров, М.В.Мокин, А.Н.Яковлев палӑка сӑрланӑ, шпаклевка, штукатурка тунӑ, бетон янӑ, плитка хунӑ, ҫӳп-ҫапа пуҫтарнӑ.
Кирпӗч стела ҫинче ветерансен ячӗсене ҫырмашкӑн мрамор плитасем хунӑ. Ҫу уйӑхӗн 8-мӗшӗччен палӑк тавра карта тытса, плиткӑсем хурса, чечексем лартса пӗтересшӗн.
+9.3 °C